1. Układ pomieszczenia czystego
Pomieszczenie czyste składa się zazwyczaj z trzech głównych obszarów: obszaru czystego, obszaru półczystego i obszaru pomocniczego. Układy pomieszczeń czystych można rozplanować w następujący sposób:
(1). Korytarz otaczający: Korytarz może być przeszklony lub bezokienny i służy jako punkt widokowy oraz miejsce do przechowywania sprzętu. Niektóre korytarze mogą być również ogrzewane od wewnątrz. Okna zewnętrzne muszą być z podwójnymi szybami.
(2). Korytarz wewnętrzny: Pomieszczenie czyste znajduje się na obwodzie, a korytarz – wewnątrz. Ten typ korytarza charakteryzuje się zazwyczaj wyższym poziomem czystości, porównywalnym nawet z pomieszczeniem czystym.
(3). Korytarz końcowy: Po jednej stronie znajduje się pomieszczenie czyste, po drugiej zaś pomieszczenia półczyste i pomocnicze.
(4). Korytarz główny: Aby zaoszczędzić miejsce i skrócić czas instalacji rurowej, pomieszczenie czyste może stanowić rdzeń, otoczony różnymi pomieszczeniami pomocniczymi i ukrytymi instalacjami rurowymi. Takie podejście chroni pomieszczenie czyste przed wpływem warunków atmosferycznych, zmniejsza zużycie energii na chłodzenie i ogrzewanie oraz przyczynia się do oszczędności energii.
2. Drogi dekontaminacji osobistej
Aby zminimalizować ryzyko skażenia spowodowanego działalnością człowieka podczas operacji, personel musi przebrać się w odzież ochronną do pomieszczeń czystych, a następnie wziąć prysznic, wykąpać się i zdezynfekować przed wejściem do pomieszczenia czystego. Środki te określa się mianem „dekontaminacji personelu” lub „dekontaminacji osobistej”. Przebieralnia w pomieszczeniu czystym powinna być wentylowana i utrzymywać nadciśnienie w porównaniu z innymi pomieszczeniami, takimi jak wejście. Toalety i prysznice powinny utrzymywać lekko dodatnie ciśnienie, natomiast toalety i prysznice powinny utrzymywać podciśnienie.
3. Drogi dekontaminacji materiałów
Wszystkie przedmioty muszą zostać poddane dekontaminacji przed wprowadzeniem do pomieszczenia czystego, czyli „dekontaminacji materiałów”. Droga dekontaminacji materiałów powinna być oddzielona od drogi do pomieszczenia czystego. Jeśli materiały i personel mogą wejść do pomieszczenia czystego tylko z tego samego miejsca, muszą oni wejść oddzielnymi wejściami, a materiały muszą zostać poddane wstępnej dekontaminacji. W przypadku zastosowań z mniej usprawnionymi liniami produkcyjnymi, w drodze materiału można zainstalować magazyn pośredni. W przypadku bardziej usprawnionych linii produkcyjnych należy zastosować prostą drogę materiału, czasami wymagającą wielu urządzeń do dekontaminacji i przesyłu na tej drodze. Z punktu widzenia projektu systemu, etapy wstępnego i dokładnego oczyszczania pomieszczenia czystego usuwają wiele cząstek, dlatego w stosunkowo czystym obszarze należy utrzymywać podciśnienie lub ciśnienie zerowe. Jeśli ryzyko zanieczyszczenia jest wysokie, w kierunku wlotowym również należy utrzymywać podciśnienie.
4. Organizacja rurociągów
Rurociągi w bezpyłowych pomieszczeniach czystych są bardzo złożone, dlatego wszystkie są zorganizowane w sposób ukryty. Istnieje kilka konkretnych metod organizacji ukrytej.
(1). Antresola techniczna
①. Antresola techniczna górna. W tej antresoli przekrój kanałów nawiewnych i wywiewnych jest zazwyczaj największy, dlatego jest to pierwszy element, który należy uwzględnić w antresoli. Zazwyczaj jest ona umieszczona na szczycie antresoli, a przewody elektryczne znajdują się poniżej. Gdy dolna płyta antresoli wytrzyma określony ciężar, można na niej zainstalować filtry i urządzenia wyciągowe.
②. Antresola techniczna. W porównaniu z samą antresolą górną, ta metoda pozwala zredukować okablowanie i wysokość antresoli oraz zaoszczędzić na przejściu technicznym potrzebnym do powrotu kanału powietrza powrotnego na górną antresolę. W dolnym przejściu można również umieścić rozdzielnię zasilania wentylatora powietrza powrotnego. Górny korytarz w pomieszczeniu czystym bezpyłowym na danym piętrze może również służyć jako dolny korytarz na piętrze.
(2). Rurociągi poziome w górnej i dolnej antresoli przejść technicznych (ściany) są zazwyczaj przekształcane w rurociągi pionowe. Ukryta przestrzeń, w której znajdują się te rurociągi pionowe, nazywana jest przejściem technicznym. Przejścia techniczne mogą również pomieścić urządzenia pomocnicze nieodpowiednie dla pomieszczeń czystych, a nawet służyć jako kanały powietrza powrotnego lub skrzynki ciśnienia statycznego. Niektóre z nich mogą nawet pomieścić promienniki rurowe. Ponieważ tego typu przejścia techniczne (ściany) często wykorzystują lekkie ścianki działowe, można je łatwo dostosować do zmieniających się procesów.
(3). Szyby techniczne: Chociaż przejścia techniczne (ściany) zazwyczaj nie przecinają pięter, to gdy już przecinają piętra, pełnią funkcję szybu technicznego. Często stanowią one stały element konstrukcji budynku. Ponieważ szyby techniczne łączą piętra, w celu zapewnienia ochrony przeciwpożarowej, po zainstalowaniu rur wewnętrznych, obudowa międzypiętrowa musi być uszczelniona materiałami o klasie odporności ogniowej nie niższej niż strop. Prace konserwacyjne powinny być wykonywane warstwowo, a drzwi inspekcyjne muszą być wyposażone w drzwi ognioodporne. Niezależnie od tego, czy antresola techniczna, przejście techniczne, czy szyb techniczny pełnią bezpośrednio funkcję kanału wentylacyjnego, ich powierzchnia wewnętrzna musi być zabezpieczona zgodnie z wymogami dotyczącymi powierzchni wewnętrznych pomieszczeń czystych.
(5). Lokalizacja maszynowni. Najlepiej umieścić maszynownię klimatyzatora blisko bezpyłowego pomieszczenia czystego, które wymaga dużej ilości powietrza, i starać się, aby linia kanałów wentylacyjnych była jak najkrótsza. Aby jednak zapobiec hałasowi i wibracjom, bezpyłowe pomieszczenie czyste i maszynownia muszą być oddzielone. Należy wziąć pod uwagę oba te aspekty. Metody separacji obejmują:
1. Metoda separacji konstrukcyjnej: (1) Metoda separacji za pomocą szczeliny dylatacyjnej. Szczelina dylatacyjna przechodzi między warsztatem bezpyłowym a maszynownią i pełni funkcję przegrody. (2) Metoda separacji za pomocą ścianki działowej. Jeśli maszynownia znajduje się blisko warsztatu bezpyłowego, zamiast wspólnej ściany, każda z nich ma własną ściankę działową, a między nimi pozostaje pewna szerokość szczeliny. (3) Metoda separacji za pomocą pomieszczenia pomocniczego. Pomiędzy warsztatem bezpyłowym a maszynownią tworzy się pomieszczenie pomocnicze, które pełni funkcję bufora.
2. Metoda rozpraszania: (1) Metoda rozpraszania na dachu lub suficie: Maszynownia jest często umieszczana na najwyższym dachu, aby oddzielić ją od bezpyłowego warsztatu poniżej, ale dolna kondygnacja dachu jest najlepiej ustawiona jako piętro pomocnicze lub pomieszczenie administracyjne, lub jako antresola techniczna. (2) Typ rozproszony podziemny: Maszynownia znajduje się w piwnicy. (3). Metoda budowy niezależnej: Oddzielna maszynownia jest budowana na zewnątrz budynku czystego pomieszczenia, ale najlepiej, aby znajdowała się bardzo blisko czystego pomieszczenia. Maszynownia powinna zwrócić uwagę na izolację wibracyjną i akustyczną. Podłoga powinna być wodoodporna i mieć środki drenażowe. Izolacja wibracyjna: Wsporniki i podstawy wentylatorów, silników, pomp wodnych itp. będących źródłem wibracji powinny być zabezpieczone antywibracją. W razie potrzeby sprzęt powinien być zainstalowany na płycie betonowej, a następnie płyta powinna być podparta materiałami antywibracyjnymi. Masa płyty powinna być 2 do 3 razy większa od całkowitej masy sprzętu. Izolacja akustyczna: Oprócz zamontowania tłumika w systemie, w dużych maszynowniach można rozważyć zastosowanie na ścianach materiałów o określonych właściwościach pochłaniania dźwięku. Należy zamontować drzwi dźwiękoszczelne. Nie należy otwierać drzwi w ścianie działowej z częścią czystą.
5. Bezpieczna ewakuacja
Ponieważ pomieszczenie czyste jest budynkiem o wysokim stopniu szczelności, jego bezpieczna ewakuacja staje się bardzo ważną i istotną kwestią, która jest również ściśle związana z instalacją systemu oczyszczania powietrza. Zasadniczo należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:
(1). Każda strefa ognioodporna lub strefa czysta na hali produkcyjnej musi mieć co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne. Dozwolone jest tylko jedno wyjście ewakuacyjne, jeżeli powierzchnia jest mniejsza niż 50 metrów kwadratowych, a liczba pracowników jest mniejsza niż pięć.
(2). Wejścia do pomieszczenia czystego nie powinny być wykorzystywane jako wyjścia ewakuacyjne. Ponieważ drogi do pomieszczenia czystego są często okrężne, personelowi może być trudno szybko wydostać się na zewnątrz, jeśli obszar zostanie zadymiony lub pochłonięty przez ogień.
(3). Pomieszczenia z natryskami powietrznymi nie powinny być wykorzystywane jako drogi ogólnego dostępu. Drzwi te często posiadają dwoje drzwi blokowanych lub automatycznych, a awaria może znacząco utrudnić ewakuację. Dlatego w pomieszczeniach z natryskami zazwyczaj montuje się drzwi obejściowe, które są niezbędne, jeśli w pomieszczeniu pracuje więcej niż pięciu pracowników. Zazwyczaj personel powinien opuszczać pomieszczenie czyste przez drzwi obejściowe, a nie przez pomieszczenie z natryskami powietrznymi.
(4). Aby utrzymać ciśnienie wewnętrzne, drzwi każdego pomieszczenia czystego w jego obrębie powinny być skierowane w stronę pomieszczenia o najwyższym ciśnieniu. Wymaga to ciśnienia, aby utrzymać drzwi zamknięte, co jest wyraźnie sprzeczne z wymogami bezpiecznej ewakuacji. Aby uwzględnić zarówno wymagania dotyczące normalnej czystości, jak i ewakuacji w nagłych wypadkach, ustalono, że drzwi między strefami czystymi i nieczystymi oraz drzwi między strefami czystymi a otoczeniem zewnętrznym należy traktować jako drzwi ewakuacyjne, a ich kierunek otwierania powinien być zgodny z kierunkiem ewakuacji. Oczywiście to samo dotyczy pojedynczych drzwi bezpieczeństwa.
Czas publikacji: 09.09.2025